در گذشته، قهوهخانهها علاوه بر مکانی برای استراحت و نوشیدن چای، محل تجمع گروهی نیز محسوب میشد. حاج محمدعلی خواجه که او را با عنوان حاج میرزا نیز می شناختند؛ عتیقه دوست و عتیقهشناس بود و به دلیل علاقهی زیادی که به عتیقهجات و وسایل قدیمی داشت، آثار فراوانی را از راههای مختلف و در سفر و حضر، جمع آوری کرد. این سرا در ابتدا و در زمان حیات “میرزا حسین خواجه” پدر محمدعلی خواجه، کارگاه مسگری و ساخت دیگ و کفاشی بوده و حتی قبل تر از آن، به عنوان کاروانسرایی برای استراحت مسافران مورد استفاده قرار میگرفت و نیز، بازاری برای خرید و فروش حیواناتی مانند الاغ و اسب به شمار میرفت؛ اما حاج محمدعلی خواجه آن را به قهوه خانه تغییر کاربری داد، اشیاء بسیاری را برای تزئین آن خریداری کرد و تعداد زیادی از این عتیقه جات نیز، به او اهدا شد.
قهوهخانهی چاه حاج میرزا . قهوه خانه حاج میرزا که از آن با نام “چایخانه آزادگان” نیز یاد میکنند؛ برای نخستین بار در زمان صفویان ساخته شد و در ابتدا به دلیل اینکه مردم برای رفع خستگی به آنجا میرفتند، خستهخانه نام گرفت. کمکم این سرا به سرای طوطی، چایخانه و قهوه خانه تغییر نام داد؛ اما همچنان در بین محلیها، به سرای حاج میرزا معروف است. تمام لوازم این قهوه خانه که لقب قدیمیترین قهوهخانهی عهد صفویه در اصفهان را به دوش میکشد؛ همگی یادگار روزگاری هستند که تعزیه خوانی، شاهنامه خوانی و نقالی در این مکان برگزار میشده است. در آن زمان، اکثر کسانی که خودشان را علاقهمند به وسایل تاریخی و سنتی معرفی می کردند؛ در مناسبتهای مختلفی مثل محرم، وسایلی همچون: نیزه، تخت بند (تخته های چوبی)، شمشیر، کلاه آهنی، سنگهای گرانقیمت، تابلوهای نقاشی یادگاری از مینیاتوریستهای قدیمی اصفهان، زرههای آهنی و… را به این قهوه خانه اهدا می کردند
