کاشان

دسترسی ها:

از اتوبان تهران قم به طرف آنش هر بروید سپس از اتوبان قم کاشان تا مقصد به مسیر ادامه دهید( 110 کیلومتر بعد از قم و 218 کیلومتر قبل از اصفهان) شهري تاریخی در استان اصفهان که بزرگترین و پرجمعیت ترین شهرستان پس از مرکز استان اصفهان می باشد.

از جمله نام هاي قدیمی این شهر می توان به مواردي از قبیل کاسیان، چهل حصاران، کی آشیان و کاه افشان اشاره کرد .این شهر زادگاه یکی از کهن ترین تمدن هاي جهان در منطقه اي بنام سیلک با قدمتی بیش از هشت هزار سال است.کاشان بیست و هشتمین شهر پرجمعیت ایران است.

این شهر اولین تمدن یکجا نشینی و شهر نشینی را دارد. کاشان مهد تمدن و فرهنگ سنتی ایران است. این شهر داراي بیش از هشت هزار سال قدمت شهرنشینی و یکی از زیباترین شهرهاي ایران است.و داراي روستاهاي تاریخی و زیبا با آب و هواي ییلاقی مانند روستاهاي زیبا و تاریخی قهرود و ابیانه میباشد. اقلیم این شهر که داراي دو بخش کوهستانی و کویریست آن را به یکی از سکونتگاه هاي مهم در ایران بدل ساخته است. آداب و رسوم گلاب گیري و قالی شویان از مراسم سنتی این شهر است که سالانه بازدیدکنندگان زیادي را به خود اختصاص می دهد. مراسم گلاب گیري معمولاً از اوایل اردیبهشت ماه شروع شده و مراسم قالی شویان در مهرماه هر سال در کاشان برگزار می گردد. از مناطق کویري کاشان می توان نوش آباد، سفیدشهر و… را نام برد.

از مناطق کوهستانی کاشان نیز می توان قمصر، نیاسر، برزك و… را عنوان کرد. اسحق آباد (ساق آباد) روستایی بکر و زیبا در نزدیکی نیاسر مکان مناسب و خوش آب و هوایی براي کوه نوردي است .کویر مرنجاب نیز از دیگر جاذبه هاي اطراف کاشان می باشد. کاشان همانند دیگر شهرهاي قدیمی ایران معماري سنتی شهري اش را تا اوایل قرن بیستم حفظ کرده بود، این چینش سنتی که در دوره هاي سلجوقی و صفوي شکل گرفته بود و تا دوران قاجار ادامه یافته بود، در دوره پهلوي و به ویژه نیمه دوم قرن بیستم به شدت تغییر یافت. شهر قدیمی کاشان را دیواري بلند محصور می کرده و رفت وآمد به درون شهر توسط چند دروازه صورت می گرفته است.

فضاي درون شهر مانند دیگر شهرهاي دوران میانه اسلامی به چهار قسمت ارگ، مدارس، بازار و محلات تقسیم می شده است .قلعه جلالی (ارگ حکومتی کاشان) که در زمان سلطان ملکشاه سلجوقی ساخته شده بود، در طول قرن هجده و نوزده میلادي از میان رفته در حالی که برج ها، دروازه ها و دیواره هاي شهر در سراسر قرن نوزدهم باقی مانده بودند .

بازار کاشان در مرکز این شهر واقع شده است و دیگر فضاهاي شهري در دو طرف آن قرار گرفته اند، این بازار در دوره صفویه رونق فراوانی داشته است که البته در دوره قاجار میزان قابل ملاحظه اي از آن رونق کاسته شده. افزوده هاي جدیدتر بازار شامل تیمچه امین الدوله، دو مدرسه و یک مسجد است. در کاشان هزار و هفتصد بناي تاریخی شناسایی شده که از این تعداد سیصد و سیزده مورد ثبت ملی و یک مورد ثبت جهانی شده است.

از بناهاي تاریخی مهم کاشان که هنوز استوار مانده اند یا آثارشان پابرجاست می توان مقبره ابولؤلؤ، خانه بروجردي، خانه طباطبایی ها، خانه عباسیان، مناره زین الدین، آرامگاه سلطان عطابخش، مسجد عمادي( مسجد میرعماد)، مسجد جامع، مدرسه سلطانی، مسجد آقابزرگ، قلعه جلالی، حمام سلطان امیراحمد و کاروان سراي امین الدوله اشاره کرد، در همه این بناها ویژگی هاي معماري مشابه دیده می شود، جز مناره زین الدین که در این زمینه یکتا است. کاشان حداقل نوزده عمارت تاریخی دارد که به خوبی محفوظ مانده اند.

این عمارت ها عناصر عمومی خانه هاي سنتی کاشان را دارا می باشند، اما نسبت به آن ها داراي فضاهاي بزرگتر، معماري ماهرانه تر و عناصر مجلل تري هستند. از معروف ترین این عمارت ها می توان به خانه بروجردي ها، خانه بنی کاظمی و خانه مرتضوي اشاره کرد .باغ فین از معروف ترین فضاهاي سبز کاشان است و از مهم ترین نمونه هاي باغ هاي ایرانی است که هنوز زنده و پابرجاست، وجود عناصر آب و درخت که عناصري پویا هستند در کنار ابنیه که عناصر ثابت معماري هستند، هویتی زنده به این اثر فرهنگی و تاریخی بخشیده است.

این باغ در مقایسه با بسیاري از باغ هاي ایرانی مشابه، باغ فین با آب قابل توجهی مشروب می شود. ین مجموعه که در کنار میدان نقش جهان و کاخ چهلستون، بیشترین بازدیدکننده و گردشگر استان اصفهان را به سوي خود جلب می نماید، برخی منابع تاریخی قدمت این باغ را به دوران سلطنت آل بویه می رسانند در حالی که ساختمان باغ فین فعلی به دوران شاه عباس بزرگ نسبت داده شده.

میراث فرهنگی ایران طراح باغ را غیاث الدین جمشید کاشانی می داند و منابع دانشگاهی طراح باغ را شیخ بهایی معرفی می کنند. باغ فین همان جایی است که به دستور ناصرالدین شاه، در سال 1852 میلادي صدراعظم معروف ایران امیرکبیر را در حمام آن به قتل رساندند. شهر زیرزمینی نوش آباد در زیر زمین ساخت شده است که عمق قسمت هاي مختلف آن بین 4 تا 18 متر است.

در این شهر زیرزمینی کانال هاي متعددي وجود دارد که قسمت هاي مختلف آن را به یکدیگر متصل می کند. بسیاري از باستان شناسان معتقدند که این شهر براي دفاع در مقابل حملات دشمنان خارجی ساخته شده است و در واقع یک قلعه زیرزمینی نظامی است. آتشکده نیاسر یکی دیگر از جاذبه هاي گردشگري تاریخی شهر کاشان می باشد که قدمت آن مربوط به دوران ساسانیان و محل برگزاري آئین هاي مذهبی بوده است. غار نیاسر یک جاذبه گردشگري بسیار زیباي طبیعی دیگر در شهر کاشان است، این غار در نزدیکی روستاي نیاسر در شهر کاشان واقع شده است و برخی از باستان شناسان قدمت آن را حدود 2 هزار سال پیش بینی کرده اند. در این غار تونل هاي سنگی و پیچ در پیچی وجود دارد که به زیبایی این غار افزوده است.شهر کاشان خواهر خوانده شهرهاي زیر است: بوخوم آلمان – اومئو سوئد- کازانلاك بلغارستان و سبزوار پیشنهاد می شود براي دیدن این شهر زیبا اواخر فروردین و اوایل اردیبهشت تشریف ببرید تا هم در مراسم گلاب گیري شرکت کنید و هم گرماي هوا شما را آزرده نکنند. البته اوائل مهر تا اوایل آبان نیز هوا براي سفربه اینجا مطلوب و قابل تحمل است .

منبع : صد جائی که در ایران باید دید / جمع آوري و تالیف: کورش مقصودي